Prezes zarządu, dyrektor generalny czy dyrektor zarządzający?

Nazewnictwo najwyższych stanowisk w firmie budzi czasem pewne wątpliwości, a gdy jeszcze dorzucimy do tego coraz powszechniej stosowane nazwy anglojęzyczne, zawrót głowy gwarantowany. Aby nie zaplątać się w tym polsko-anglojęzycznym gąszczu, z racji na nieco inne rozwiązania prawne w organizacjach spółek w różnych krajach, skupmy się na różnicach pomiędzy tymi stanowiskami na naszym rodzimym podwórku.

Zacznijmy od Prezesa. Jego rolę reguluje Kodeks Spółek Handlowych. W Polsce stanowisko to występuje w spółkach kapitałowych (czyli w spółce akcyjnej oraz w spółce z o.o.), ale także w fundacjach, spółdzielniach i stowarzyszeniach. Prezes jest wybierany spośród członków zarządu (Board of Management lub Management Board), których z kolei powołuje i odwołuje uchwała wspólników.

Prezes stoi na czele zarządu i odpowiada bezpośrednio przed właścicielami firmy. Reprezentuje spółkę w czynnościach sądowych i pozasądowych oraz prowadzi jej sprawy. W przypadku niewypłacalności spółki, odpowiada swoim prywatnym majątkiem, o ile nie złożył w odpowiednim terminie wniosku dosądu o niewypłacalność. Najbliższym anglojęzycznym odpowiednikiem będzie tutaj President albo CEO (Chief Executive Officer), które oznacza także dyrektora generalnego. To swego rodzaju ujednolicenie może wynikać z racji tego, że w wielu spółkach dyrektor generalny i prezes zarządu to ta sama osoba. Na określenie „prezesa” słowniki podają często również Chairman of the Board (lub Chairperson), jednakże w systemie anglosaskim Chairman i Chairperson to przewodniczący Rady Dyrektorów (Board of

Directors, w skrócie BoD) – organu który jednocześnie zarządza oraz sprawuje kontrolę i nadzór nad funkcjonowaniem firmy. Dyrektor generalny (CEO), to najważniejsza osoba w firmie, która zarządza i koordynuje całym przedsiębiorstwem. W większych przedsiębiorstwach na jego stanowisko odbywa się konkurs lub jest wybierany w drodze awansu.

Z funkcją dyrektora generalnego spotkamy się także w polskich spółkach osobowych (spółka jawna, cywilna, komandytowa oraz komandytowo-akcyjna), gdzie z zasady nie występuje stanowiska prezesa zarządu. Często jest to właściciel firmy (the owner lub the founder), bądź osoba mianowana przez właściciela do zarządzania firmą. Do obowiązków CEO należy: tworzenie, wdrażanie i kontrolowanie planów firmy, tworzenie długofalowej wizji i misji przedsiębiorstwa, analiza raportów o sytuacji firmy i jej produktów, okresowa kontrola wykonalności bieżących celów, strategiczne zarządzanie kapitałem ludzkim, podejmowanie decyzji o inwestycjach, przejęciach innych podmiotów gospodarczych, fuzjach oraz relacje typu B2B (business to business) z kluczowymi klientami firmy. W przedsiębiorstwach o rozbudowanej strukturze zatrudnienia obok dyrektora generalnego może występować także dyrektor zarządzający (Managing Director), który jest odpowiedzialny za codzienne funkcjonowanie firmy i za wszystkie bieżące działania w niej podejmowane. Od dyrektora zarządzającego wymaga się szybkiej reakcji na pojawiające się problemy i priorytetowego ich rozwiązywania, aby zapewnić przedsiębiorstwu sprawne funkcjonowanie w zakresie bieżących spraw. Co za tym idzie, współpracuje on ze wszystkimi działami w firmie, zleca działania i rozlicza poszczególne zespoły z ich realizacji.

Rozdział pomiędzy tymi dwoma ostatnimi stanowiskami jest szczególnie zauważalny w firmach amerykańskich, natomiast w krajach europejskich dyrektor zarządzający i dyrektor generalny są często synonimami. Z racji na to, należy pamiętać, że szczegółowe regulacje zakresu obowiązków na poszczególnych stanowiskach mogą zależeć od konkretnej firmy, a w celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości lub sporów należy je odpowiednio opisać w umowie lub statucie spółki.

Justyna Strzałka-Kalfas – Metodyk szkoły Advantis