Nasze dzisiejsze rozważania będą swoistym kompendium wiedzy i podsumowaniem, pomocnym zarówno jeśli uczysz się francuskiego na kursie w swojej firmie jak i wtedy kiedy chcesz sobie odświeżyć dawną wiedzę o rodzajnikach.
1. „Le soleil est une étoile”.
2. „Le solei est l’étolie la plus proche de la terre.”
3. „Il fait du soleil.”
4. „Il fait un beau soleil cet après-midi.”
Przeanalizujemy zaraz powyższe przykłady. Najpierw kilka zasad. Rodzajniki w języku francuskim są nierozerwalnie związane z rzeczownikami. Są niemal tak ważne, jak dodanie ziół prowansalskich do ratatouille, bez których brak smaku, albo konsumowanie foie gras z masłem, na kanapce. Nieodpowiednio dobrane zmieniają nie tylko smak, ale czasami nawet sens(!). Nie wolno ich pomijać prawie nigdy (prawie, ponieważ jak zawsze, są wyjątki).
Wróćmy do naszych zdań:
1. Słońce jest gwiazdą – nazwa własna słońce, nie ma wątpliwości zatem, że należy zastosować rodzajnik określony. Jest jednak jedną z wielu gwiazd w kosmosie, stąd rodzajnik nieokreślony przy słowie étoile.
2. Ale, jest to gwiazda najbliższa Ziemi, a więc
konkretna, jedna, jedyna gwiazda – stąd rodzajnik określony w drugim przykładzie.
3. Kolejny przykład wskazuje nam ładną pogodę – część promieni słonecznych dociera do nas, dlatego rodzajnik cząstkowy.
4. Jednak jeśli chcemy podkreślić wyjątkowość pogody, używamy rodzajnika nieokreślonego: un beau soleil.
Jak widać, rodzajnik nieokreślony nie oznacza tylko rzeczy, których rozmówca nie zna, które wprowadzamy po raz pierwszy do naszej rozmowy, ale również oznacza wyjątkowość cechy danego rzeczownika.
Idźmy dalej: „Les baleines sont des mammifères.”(Wieloryby są ssakami). Les baleines oznacza wszystkie wieloryby (gatunek zwierząt, które należą do ssaków). Ponieważ jednak naszą planetę zamieszkuje wiele różnych ssaków – dlatego w dalszej części zdania stosujemy rodzajnik nieokreślony (des mammifères).
Skupmy się teraz na rodzajnikach cząstkowych. Jak wiadomo, stosuje się je, aby wyrazić część całości, jakąś nieokreśloną ilość i w związku z tym należą one także do grupy rodzajników nieokreślonych. Tak jak tu: „Je mange du pain” (Jem chleb – przecież nie cały bochenek, a jakąś jego część). Zastosowanie rodzajnika cząstkowego odnosi się głównie do jedzenia, picia, pieniędzy, wody, wiatru itd. Czyli słów niepoliczalnych.
A co z przeczeniem?
Ogólnie rodzajniki nieokreślone i cząstkowe w przeczeniu zmieniają się w: „de”. Jednak pozostają niezmienne w zwrotach prezentujących: c’est…., ce sont….. oraz w sytuacjach, gdy przeczenie jest niepełne. Co to oznacza? Poniżej przykład:
„Je n’ai pas d’argent” – nie mam pieniędzy (w ogóle).
„Je n’ai pas de l’argent pour le gaspiller” – nie mam pieniędzy do roztrwonienia (ale jakieś pieniądze jednak mam – przeczenie niekompletne).
Podsumowując, stosowanie właściwego rodzajnika jest konieczne w języku francuskim, ponieważ możemy za jego pomocą wyrazić wiele niuansów znaczeniowych. Tym bardziej, że nie mamy w gramatyce języka francuskiego deklinacji, czyli odmiany rzeczownikowej. Poza pewnymi wymogami, mamy jednak sporą dowolność w ich stosowaniu. Wszystko zależy od naszej intencji, w oparciu oczywiście o znajomość rodzajnika określonego, nieokreślonego i cząstkowego.
Agnieszka Hoppe – lektorka w szkole językowej Advantis
Następny krok
Jeśli macie Państwo dodatkowe pytania lub chcielibyście otrzymać ofertę zapraszamy do kontaktu.